Kürtçe “1 Mayıs” ve “Yaşasın 1 Mayıs!” Nasıl Yazılır?

Yarın, işçilerin ve emekçilerin birlik, dayanışma günü olan 1 Mayıs. Bu anlamlı günü tüm onurlu ve haklarına sahip çıkanlara kutlu olsun! Bu güzel dileklerimi paylaştıktan sonra, Kürtçe’de “1 Mayıs” ve “Yaşasın 1 Mayıs!” ifadelerinin nasıl yazılacağına değineceğim.

Sosyal medyada ve bazı haber sitelerinde bu ifadelerin sıkça yanlış yazıldığını görüyoruz. Bunun nedeni genellikle Türkçe düşünerek Kürtçe yazılması veya Kürtçe dilbilgisini bilmemelerinden kaynaklanıyor. Ne yazık ki bu hataları düzeltmek için yeterince çaba gösterilmiyor. Şimdi, konumuza geçelim ve bu ifadelerin doğru yazımını öğrenelim.

Kürtçe’de İsim Tamlaması Nasıl Yapılır?

Kürtçe’de isim tamlaması, Türkçe’den farklı bir düzene sahiptir. Tamlanan (önce gelen kelime) önce, tamlayan (sonra gelen kelime) ise sonra yazılır. Tamlanan isim belirtili ve dişil ise “-a”, eril ise “-ê” takısını alır.

Örnekler:

·        Jûra Dîlanê: Dilan’ın odası (jûr: oda, dişil; -a takısı alır).

·        Apê Sîyabendî: Siyabend’in amcası (ap: amca, eril; -ê takısı alır).

·        Pirtûka Rojanê: Rojan’ın kitabı (pirtûk: kitap, dişil; -a takısı alır).

Burada, tamlanan kelime (jûr, ap, pirtûk) tamlama takısı (-a veya -ê) alır. Tamlayan kelime (Dîlanê, Sîyabendî, Rojanê) ise büküm eki alır (-ê veya -î). Bu ekler, cinsiyete ve dilbilgisi kurallarına göre değişir.

Püf Noktası: İsim tamlamasında birinci kelime (tamlanan) tamlama takısı, ikinci kelime (tamlayan) büküm eki alır. Ancak bu kural sadece isim tamlamaları için geçerlidir. Sıfat tamlamalarında sıfatlar ek almaz.

“1 Mayıs” ve “Yaşasın 1 Mayıs!” Kürtçe Nasıl Yazılır?

Kürtçe’de “1 Mayıs” ve “Yaşasın 1 Mayıs!” ifadeleri şu şekilde yazılır:

·        1 Mayıs:

·        1ê Gulanê (1 Mayıs)

·        Büyük harflerle: 1Ê GULANÊ

·        Harflerle: Yekê Gulanê (Yek: bir)

·        Büyük harflerle: YEKÊ GULANÊ

·        Yaşasın 1 Mayıs!

·        Bijî 1ê Gulanê!

·        Büyük harflerle: BIJÎ 1Ê GULANÊ!

·        Harflerle: Bijî Yekê Gulanê!

·        Büyük harflerle: BIJÎ YEKÊ GULANÊ!

Neden Bu Şekilde Yazılır?

Kürtçe’de “1ê Gulanê” yazarken, önce tamlanan (1ê veya Yekê) gelir, ardından tamlayan (Gulanê) yazılır. “Bijî” (yaşasın), “jîn” (yaşamak) fiilinin emir kipidir. “1ê” tamlanandır ve tamlama takısı alır, “Gulanê” ise tamlayandır ve büküm eki alır. Bu, Türkçe tamlama düzeninin tersidir.

Not: Kürtçe’de ay isimleri genellikle küçük harfle yazılır. Ancak “1 Mayıs” gibi özel bir gün için “Gulan” büyük harfle başlayabilir.

Bawer Agirî

30.04.2021